Meststoffen Nederland - Gebruiksnormen voor dierlijke mest, stikstoffen en fosfaat

1. Gebruiksnormen voor dierlijke mestIngevolge de Nitraatrichtlijn mag aan landbouwgrond jaarlijks maximaal 170 kg N per hectare uit dierlijke mest worden toegediend. Dit is inclusief de mest van weidende dieren. Voor bedrijven met minimaal 80% grasland is voor de jaren 2014 t/m 2017 een derogatie mogelijk, waarbij de maximale gift aan mest van graasdieren 230 kg N per hectare per jaar bedraagt op de zuidelijke en centrale zandbodem en lössbodems en 250 kg N per hectare op de overige bodems. De derogatie geldt niet voor mest van hokdieren, zoals varkens, pluimvee en vleeskalveren. De derogatie geldt ook niet voor die hectares landbouwgrond waarop mest van hokdieren wordt toegepast. Daar geldt de maximale norm van 170 kg N per hectare uit dierlijke mest. Voor de berekening van de hoeveelheid stikstof die in dierlijke mest wordt geproduceerd, zijn door de overheid forfaitaire normen opgesteld. Deze zijn voor melkvee afhankelijk van de gemiddelde melkproductie en van het ureumgehalte in de melk. Voor andere graasdieren zijn excretienormen vastgesteld. Voor varkens en pluimvee wordt een zogenaamde stalbalans opgesteld. Nadere informatie is te vinden op www.mijn.rvo.nl, onder de link naar het onderwerp "Mest", doorklikken naar "Dierlijke gebruiksnorm en gebruiksruimte".

Bedrijven met derogatie moeten aanvullend nog aan enkele voorwaarden voldoen ( zie ook www.mijn.rvo.nl/derogatie):

minimaal 80% van het landbouwareaal moet uit grasland (bestemd voor veevoeding) bestaan (graszaad en vanggewassen tellen niet mee);
ieder jaar moet voor 1 februari een bemestingsplan worden opgesteld;
minimaal eens in de vier jaar moet van alle percelen de fosfaattoestand en het stikstofleverend vermogen via grondbemonstering worden vastgesteld; bemonsteren voor 1 februari (in 2014 voor 14 juni);
gebruik van fosfaat in de vorm van kunstmest is niet toegestaan;
de derogatie moet jaarlijks voor 1 februari via internet worden aangevraagd;
jaarlijks moet een tarief per ha landbouwgrond worden betaald en
de veehouder moet bereid zijn aan monitoringsonderzoek mee te werken.

2. Gebruiksnormen voor de hoeveelheid werkzame stikstof

De stikstofgebruiksnorm is de hoeveelheid werkzame stikstof die per kalenderjaar maximaal op een hectare landbouwgrond mag worden gebruikt. De stikstofgebruiksnormen zijn afhankelijk van gewas en grondsoort. Bij twee achtereenvolgende teelten binnen een kalenderjaar op hetzelfde perceel is voor elke teelt een stikstofgebruiksnorm vastgesteld. De stikstofgebruiksnormen zijn gebaseerd op de gemiddelde bemestingsadviezen. Om de milieudoelstellingen te realiseren zijn daarop soms kortingen toegepast. In onderstaande tabellen is een aantal van de thans bekende stikstofgebruiksnormen voor 2015 tot 2017 vermeld. Na 2017 kunnen verdere aanscherpingen van deze normen plaatsvinden. De actuele stikstofgebruiksnormen zijn te vinden op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) (voorheen Dienst Regelingen van het Ministerie van EZ), https://mijn.rvo.nl/mest-tabellen-en-normen en dan doorklikken naar "Gebruiksnormen en gebruiksruimte".

Tabel A. Stikstofgebruiksnormen voor grasland in 2015-2017, kg N per ha.

Grasland en -gebruik	Klei	Veen	Zand / löss
Grasland met beweiden	345	265	250
Grasland met volledig maaien	385	300	320
Tijdelijk grasland	Afhankelijk van de periode tot moment van scheuren (zie www.mijn.rvo.nl )

Tabel B. Stikstofgebruiksnormen voor een aantal akkerbouwgewassen in 2015-2017, kg N per ha.

*Gewas*	*Klei*	Noordelijk, westelijk en centraal zand*	Zuidelijk zand*	*Löss*	*Veen*
Consumptieaardappel ¹⁾	250	235	188	184	245
Pootaardappel ²⁾	120	120	120	120	120
Zetmeelaardappel	240	230	184	184	230
Suikerbiet	150	145	116	116	145
Wintertarwe	245	160	160	190	160
Zomertarwe	150	140	140	140	140
Wintergerst	140	140	140	140	140
Zomergerst	80	80	80	80	80
Maïs (met derogatie)	160	140	112	112	150
Maïs (zonder derogatie)	185	140	112	112	150
Graszaad (Lp, 1^e jaar)	165	150	120	120	155
Zaaiui	170	120	120	120	120
Koolzaad (winter)	205	190	152	152	195
Koolzaad (zomer)	120	120	96	96	120
Vlas	70	70	56	56	70
Niet vlinderbloemige groenbemesters	60	50	50	50	60

* Friesland, Groningen, Drenthe, Noord-Holland, Zuid-Holland, Flevoland, Zeeland, Overijssel, Gelderland, Utrecht
** Limburg, Noord-Brabant

1) Voor een aantal rassen geldt een norm die 25 kg hoger of lager is, zie www.mijn.rvo.nl/
2) Voor een aantal rassen geldt een norm die 20 kg hoger of lager is, zie www.mijn.rvo.nl/Tabel C. Stikstofgebruiksnormen voor een aantal vollegrondsgroente- en vruchtgewassen in 2015-2017, kg N per ha.

*Gewas*	*Klei*	Noordelijk, westeljjk en centraal zand*	Zuidelijk zand*	*Löss*	*Veen*
Spinazie (1^e teelt)	260	190	152	152	200
Spinazie (volgteelt)	185	145	116	116	150
Slasoorten (1^e teelt)	180	165	132	132	170
Slasoorten (volgteelt)	105	105	84	84	105
Andijvie (1^e teelt)	180	170	136	136	170
Andijvie (volgteelt)	90	90	72	72	90
Prei	245	225	180	180	235
Spruitkool	290	265	212	212	275
Witte kool	320	290	232	232	305
Bloemkool	230	210	168	168	220
Broccoli	270	235	188	188	245
Aardbei (productie)	170	155	124	124	160
Asperge	85	75	60	60	80
Winter-/waspeen	110	110	110	110	110
Witlofwortels	100	100	100	100	100

* Friesland, Groningen, Drenthe, Noord-Holland, Zuid-Holland, Flevoland, Zeeland, Overijssel, Gelderland, Utrecht
** Limburg, Noord-Brabant

In de berekening van het toegestane gebruik aan stikstof tellen alle meststoffen mee, zowel organische als minerale meststoffen. Omdat niet alle stikstof uit organische meststoffen beschikbaar komt voor het gewas, wordt gerekend met een stikstofwerkingscoëfficiënt. De stikstofwerkingscoëfficiënt is het percentage van de stikstof uit een organische meststof dat even goed werkt als kunstmeststikstof. Voor drijfmest geldt over het algemeen een stikstofwerkingscoëfficiënt van 60% (voor bouwland; voor varkensdrijfmest op zand en löss is dit 80%), voor vaste mest van 55% bij varkens, pluimvee en nertsen en 40% voor overige vaste mesten. Bij najaarstoediening op klei- en veenbouwland zijn de werkingscoëfficiënten voor vaste mest lager vastgesteld. Wanneer grasland wordt beweid geldt voor de mest van graasdieren een stikstofwerkingscoëfficiënt van 45% (dit is inclusief de mest en urine die het weidende dier zelf in de weide deponeert). Zonder beweiding geldt de eerdergenoemde 60%. Voor compost geldt een stikstofwerkingscoëfficiënt van 10%, voor champost van 25% en voor zuiveringsslib van 40%.

3. Gebruiksnormen voor de hoeveelheid fosfaatDe fosfaatgebruiksnorm is de maximale hoeveelheid fosfaat die per kalenderjaar op een hectare mag worden gebruikt. Alle meststoffen tellen mee, dus ook minerale meststoffen (kunstmest). Voor sommige compostsoorten wordt daarbij een vrije voet gehanteerd overeenkomend met 50% tot een maximum van 3,5 kg P2O5 per 1000 kg droge stof (N.B.: Champost behoort vanaf 2006 tot de categorie dierlijke mest.) In Tabel D zijn de fosfaatgebruiksnormen samengevat. Er wordt geen onderscheid gemaakt naar grondsoort. Wel wordt er onderscheid gemaakt op basis van de fosfaattoestand van de grond. Onderscheiden worden drie klassen: gronden met hoge, neutrale en lage fosfaattoestand.

Tabel D. Fosfaatgebruiksnormen voor landbouwgrond in Nederland, kg P₂O₅ per ha.

Grondgebruik	P-toestand	Categorie	Vanaf 2015
Grasland	P-AL >50	Hoog	80
	P-AL 27-50	Neutraal	90
	P-AL <27	Laag	100
Bouwland ²⁾	Pw-getal >55	Hoog	50
	Pw-getal 36-55	Neutraal	60
	Pw-getal <36	Laag	75

Voor bouwland geldt dat een overschrijding van de fosfaatnorm met maximaal 20 kg P2O5 per ha is toegestaan, mits dit in het volgende jaar wordt gecompenseerd.

Voor fosfaatarme en fosfaatfixerende gronden geldt dat gedurende vier jaren maximaal 120 kg P2O5 per hectare mag worden gebruikt, mits aangetoond wordt dat de fosfaattoestand van de grond onvoldoende is. Voor grasland geldt als grens een P-AL-getal lager dan 16, voor bouwland een Pw-getal lager dan 25. Vanaf 2014 mag deze reparatiegift, zowel in de vorm van anorganische als in de vorm van organische meststoffen (waaronder dierlijke mest) worden gegeven.

Bel ons

Stuur een e-mail

English

Gebruiksnormen voor dierlijke mest, stikstoffen en fosfaat